Διαδικτυακή Επιτροπή Ευρωπαίων Δικηγόρων (“EU Lawyers Committee”) 25/1/2024
Συμμετέχων: Νικόλαος Β.Κουτκιάς
===================
Α) Εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 2018/958 στην άσκηση του Δικηγορικού Επαγγέλματος
Η εν λόγω οδηγία προβλέπει ένα σύνολο κριτηρίων προκειμένου να αποφεύγονται περιττοί επαχθείς εθνικοί κανόνες, οι οποίοι μπορεί να δυσχεράνουν την πρόσβαση ή την άσκηση ευρέος φάσματος επαγγελμάτων για τους υποψηφίους που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα. Η μη ορθή εφαρμογή των ενωσιακών κανόνων σχετικά με τον έλεγχο αναλογικότητας θα μπορούσε τελικά να θέσει σε μειονεκτική θέση τους καταναλωτές με τη μορφή υπερβολικών τιμών, να υπονομεύσει την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών ή ακόμη και να οδηγήσει σε ανεπαρκή πρόσβαση σε σημαντικές υπηρεσίες.
Η Οδηγία αυτή ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με το N. 4763/2020 [ΦΕΚ Α 254 / 21.12.2020]. Μέχρι σήμερα η Οδηγία αυτή, που καλύπτει και την άσκηση και το πεδίο του Δικηγορικού Επαγγέλματος, δεν έχει μέχρι σήμερα ληφθεί υπόψη στις τυχόν τροποποιήσεις του Κώδικα περί Δικηγόρων.
B) Πιστοποιητικά ασκήσεως επαγγέλματος από την Ιρλανδία # Ελεύθερη κυκλοφορία Δικηγόρων
Στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας έχει ανακύψει ζήτημα, σχετικά με δύο τύπους πιστοποιητικών που εκδίδονται από το Law Society of Ireland. Αυτό αφορά κυρίως την κατάσταση των Ιρλανδών δικηγόρων που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος μέλος. Αυτή η κατάσταση εγείρει ορισμένα ερωτήματα (βλ. παρακάτω) που δυνητικά επηρεάζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των δικηγόρων και την εφαρμογή της Οδηγίας 98/5 (η «Οδηγία για τις εγκαταστάσεις»). Από τα τέλη του 2020, ο Φορέας «Law Society of Ireland» εκδίδει ένα δεύτερο είδος πιστοποιητικού στους δικηγόρους του.
Αυτό είναι ένα εναλλακτικό πιστοποιητικό (εφεξής «πιστοποιητικό βεβαίωσης») αντί του «πιστοποιητικού ασκήσεως επαγγέλματος» που πρέπει να διαθέτει κάθε δικηγόρος για να ασκεί το επάγγελμά του με τον τίτλο «Δικηγόρος» στην Ιρλανδία.
Σύμφωνα με την ιρλανδική προσέγγιση, οι διαφορές μεταξύ των δύο πιστοποιητικών μπορούν να περιγραφούν ως εξής:
(1) Πιστοποιητικό πρακτικής άσκησης (PC): για όσους ασκούν το επάγγελμα στην Ιρλανδία με ίδρυμα (γραφείο) και ενδέχεται επίσης να παρέχουν υπηρεσίες σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ (που είναι προσωρινές υπηρεσίες ή μέσω μόνιμης εγκατάστασης).
(2) Πιστοποιητικό βεβαίωσης/εγγραφής: για όσους δεν ασκούν πλέον το επάγγελμα στην Ιρλανδία αλλά θέλουν να ασκήσουν το επάγγελμα σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Παραμένουν στο Roll of Solicitors.
Ωστόσο, στο ίδιο το πιστοποιητικό περιέχεται επίσης η ακόλουθη επιφύλαξη: «με την επιφύλαξη των διατάξεων των Solicitors Acts 1954-2015 και των κανόνων και κανονισμών που θεσπίζονται βάσει αυτών».
Αυτή η αναφορά ουσιαστικά σημαίνει ότι ένας δικηγόρος που έχει γίνει δεκτός και εγγεγραμμένος στη λίστα δικηγόρων στην Ιρλανδία είναι εξουσιοδοτημένος να παρέχει νομικές υπηρεσίες στην Ιρλανδία υπό τον όρο ότι είναι κάτοχος πιστοποιητικού άσκησης επαγγέλματος και έχει ασφάλιση επαγγελματικής αποζημίωσης.
Το δεύτερο ζήτημα είναι το πιο προβληματικό ζήτημα για την επιτροπή.
Προβληματικό είναι και το παρεπόμενο ζήτημα, ότι μόνο οι ασκούμενοι δικηγόροι (με πιστοποιητικό άσκησης επαγγέλματος) έχουν δικαίωμα ακροατηρίου ενώπιον των ιρλανδικών δικαστηρίων. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι μόνο οι δικηγόροι με πιστοποιητικό άσκησης του επαγγέλματος μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια της ΕΕ (σύμφωνα με το άρθρο 19 του Καταστατικού του Δικαστηρίου).
Το καίριο ζήτημα που διακυβεύεται είναι εάν οι δικηγόροι που κατέχουν αυτό το εναλλακτικό πιστοποιητικό έναντι του πιστοποιητικού άσκησης του επαγγέλματος (πιστοποιητικό βεβαίωσης) μόνο για σκοπούς εγγραφής σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας 98/5, δικαιούνται να ασκούν το επάγγελμα υπό τον τίτλο του Solicitor εκτός Ιρλανδίας;
Εάν όχι, θα πρέπει να θεωρούνται ως εγγεγραμμένοι ή «ανενεργοί» δικηγόροι που είναι εγγεγραμμένοι στη Δικηγορική Εταιρεία της Ιρλανδίας, οπότε δεν επωφελούνται πλέον από την Οδηγία 98/5;
Αφού αναδείχτηκε το εναλλακτικό πιστοποιητικό που εκδόθηκε από το Law Society of Ireland στην Επιτροπή Δικηγόρων της ΕΕ και μετά από ανταλλαγή απόψεων με το Law Society of Ireland στη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομικών της ΕΕ στις 28 Σεπτεμβρίου 2023, θα θέλαμε να ενημερώσουμε τις αντιπροσωπείες σχετικά με τα ακόλουθα ζητήματα
• Το σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης που θεσπίστηκε με την οδηγία 98/5 βασίζεται στον επαγγελματικό τίτλο του δικηγόρου που πρέπει να κατέχει ο ενδιαφερόμενος (δικηγόρος) για να μπορεί να ασκήσει το επάγγελμα του σε άλλο κράτος μέλος.
• - Ο επαγγελματικός τίτλος μέσω του οποίου ένας δικηγόρος μπορεί να ασκήσει το επάγγελμά του/του σε άλλη χώρα αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) της οδηγίας 98/5 ως βεβαίωση ότι το πρόσωπο είναι «εξουσιοδοτημένο να ασκεί τις επαγγελματικές του δραστηριότητες βάσει ενός από τους ακόλουθους επαγγελματικούς τίτλους:...» Για την Ιρλανδία, οι επαγγελματικοί τίτλοι είναι: Barrister/Solicitor.
• -Το κράτος καταγωγής είναι εκείνο που χορηγεί μια τέτοια «άδεια άσκησης επαγγέλματος» εκδίδοντας τον επαγγελματικό τίτλο που παρέχει πρόσβαση στο επάγγελμα και συνεπώς το δικαίωμα άσκησης των δραστηριοτήτων των δικηγόρων. Κατά συνέπεια, το κράτος υποδοχής δεν μπορεί να παρέμβει σε αυτή τη διαδικασία. Ειδικότερα, δεν μπορεί να επαληθεύσει εάν ο ενδιαφερόμενος δικηγόρος έχει αυτή την ικανότητα να ασκεί το επάγγελμα υπό τον τίτλο κατοικίας.
• Η επιτροπή αμφισβητεί συνεπώς εάν ένα τέτοιο «εναλλακτικό πιστοποιητικό» πληροί πράγματι την απαίτηση της οδηγίας 98/5, όχι μόνο όσον αφορά το άρθρο 3 της οδηγίας 98/5, αλλά και όσον αφορά το άρθρο 1 σχετικά με τον ορισμό του «δικηγόρου» ως εξουσιοδοτημένο να ασκεί το επάγγελμα και σχετικά με τη μεταγενέστερη χρήση του επαγγελματικού τίτλου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το τρέχον πιστοποιητικό βεβαίωσης περιέχει την προαναφερθείσα επιφύλαξη η οποία περιορίζει θεμελιωδώς τη χρήση του τίτλου «Δικηγόροι».
• Τέλος, τα δικαιώματα ακροατηρίου των Ιρλανδών Δικηγόρων ενώπιον των ιρλανδικών δικαστηρίων βασίζονται μόνο στην κατοχή πιστοποιητικού άσκησης του επαγγέλματος. Κατά την άποψη των Μελών της Επιτροπής, η Οδηγία 98/5 θα πρέπει να καλύπτει μόνο τους ασκούμενους δικηγόρους, δηλαδή: οι οποίοι κατά πρώτο λόγο διατηρούν εγγραφή στο κράτος καταγωγής και κατά δεύτερο μπορούν να χρησιμοποιούν τον επαγγελματικό τους τίτλο όπως εκδίδεται από το κράτος καταγωγής χωρίς περιορισμούς για την άσκηση με τον επαγγελματικό τίτλο αυτής της χώρας σε άλλο κράτος μέλος.
Ακολούθως λόγω διαφορετικών προσεγγίσεων σχετικά με αυτό το εναλλακτικό πιστοποιητικό που εκδίδεται από τη Νομική Εταιρεία της Ιρλανδίας από τις αρμόδιες αρχές/δικηγόρους υποδοχής και οδηγεί σε ασυνέπεια στα μέλη του CCBE, προτείνεται στις Εθνικές Αντιπροσωπείες η Επιτροπή Δικηγόρων του CCBE να εργαστεί για μια κοινή θέση σχετικά με αυτό το ερμηνευτικό ζήτημα της Οδηγίας 98/5 σε σχέση με αυτό το συγκεκριμένο θέμα, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καθοδήγηση για όλα τα μέλη του CCBE.
Για την Ελληνική Αντιπροσωπεία
Ο Επικεφαλής
Νικόλαος Β.Κουτκιάς
