Το ΔΣ του ΔΣΑ με αφορμή τη στυγερή δολοφονία της Κυριακής Γρίβα και την αύξηση των κρουσμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας κατά πλειοψηφία εξέδωσε το κάτωθι ψήφισμα:
Με αφορμή την στυγερή δολοφονία της Κυριακής Γρίβα, λίγα μέτρα έξω από το Αστυνομικό Τμήμα των Αγίων Αναργύρων, όπου είχε προστρέξει προς βοήθεια, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών επισημαίνει, για μία ακόμη φορά, την πλήρη ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού σε σχέση με την αποτελεσματική προστασία των θυμάτων της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Εν προκειμένω, κατέστη παραπάνω από προφανές ότι από μόνη της η αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου, ουδεμία απολύτως επίπτωση έχει ή δύναται να έχει, στην αντιμετώπιση του ως άνω εγκληματικού φαινομένου, ελλείψει εκπαίδευσης των Αστυνομικών και πλήρους ανεπάρκειας των σχετικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών και Θεσμικών Υποδομών.
Ειδικότερα, όπως έχει, ήδη, επισημανθεί από την Συντονιστική Επιτροπή της Ολομέλειας, στην από 4/4/2022 απόφασή της:
1. Η έμφυλη βία, σύμφωνα με τους κανόνες της εγκληματολογικής επιστήμης, είναι ένα φαινόμενο το οποίο διακρίνεται από τις άλλες μορφές βίας, καθώς έχει τεκμηριωθεί ότι πηγάζει από την ιστορικά διαπιστωμένη ανισότητα στις σχέσεις κοινωνικής ισχύος και εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών και εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης, η οποία χρησιμοποιείται ως μέσο κοινωνικού ελέγχου και «σωφρονισμού» των ατόμων (συνηθέστερα γυναικών), που την υφίστανται.
2. Μορφές έμφυλης βίας συνιστούν η λεκτική, σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική κακοποίηση, ο βιασμός, η σεξουαλική βία, η σεξουαλική παρενόχληση, η εμπορία ανθρώπων, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η οικονομική βία, ο αναγκαστικός γάμος, ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων κ.λπ., καθώς και η ενδοοικογενειακή βία, η οποία αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες μορφές έμφυλης βίας, παγκοσμίως. Συνηθέστερη μορφή ενδοοικογενειακής βίας είναι η βία από τον πρώην ή νυν σύζυγο ή σύντροφο προς τη σύζυγο ή σύντροφό του, αντίστοιχα. Η πιο ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας είναι η ανθρωποκτονία γυναικών από πρόθεση, η οποία χαρακτηρίζεται με τον κοινωνιολογικό όρο γυναικοκτονία και η οποία διαπράττεται με υπόβαθρο τις βαθιά δεδομένες κοινωνικές αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες πρέπει να είναι υποτελείς στην ανδρική εξουσία. Στις περιπτώσεις αυτές ο δράστης συνήθως έχει μία μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά απέναντι στο θύμα που είναι συχνά σε θέση οικονομικής αδυναμίας.
3. Ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου, είναι η Εκπαίδευση και η λειτουργία Θεσμικών Υποδομών - Υποστηρικτικών Υπηρεσιών, όπως ενδεικτικά:
- Δημιουργία Ειδικών Τμημάτων για την καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας σε όλα τα Αστυνομικά Τμήματα της Επικράτειας.
- Ειδική κατάρτιση των οργάνων της Αστυνομίας, ο ρόλος των οποίων είναι καταλυτικός στην αντιμετώπιση και διαχείριση των περιστατικών και πειθαρχικός έλεγχος σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεών τους.
- Επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης στις υποθέσεις που αφορούν ενδοοικογενειακή βία - Διαχωρισμός των πινακίων οικογενειακής φύσεως, ώστε να εκκαθαρίζονται άμεσα οι αντίστοιχες υποθέσεις.
- Δημιουργία εξειδικευμένου κλάδου στο Δικαστικό Σώμα, λειτουργία Οικογενειακών Δικαστηρίων, δημιουργία - στελέχωση των προβλεπόμενων ήδη από το 1996 Κοινωνικών Υπηρεσιών σε κάθε Πρωτοδικείο.
- Ίδρυση και Λειτουργία Εισαγγελικής Αρχής, ειδικά επιφορτισμένης με θέματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.
- Δημιουργία Συμβουλευτικών Κέντρων σε κάθε Δήμο, στελεχωμένων από Κοινωνικό Λειτουργό, Ψυχολόγο, Νομικό (σήμερα είναι μόλις 27 σε όλη την Ελλάδα και τα περισσότερα υποστελεχωμένα). Συνεργασία τους με τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους για την παροχή νομικών υπηρεσιών και νομικής βοήθειας (LEGAL AID) σε θύματα έμφυλης βίας.
- Αύξηση του αριθμού των Ξενώνων Φιλοξενίας γυναικών και παιδιών σε κάθε Νομό, ευκολότερη και πιο ταχεία πρόσβαση, ειδικά σε επείγουσες περιπτώσεις, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όταν κρίνεται αναγκαίο (σήμερα λειτουργούν 20 Ξενώνες σε όλη την χώρα, με πολύ περιορισμένη διαθεσιμότητα, με λίστα αναμονής και πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, ο δε ανώτατος χρόνος φιλοξενίας, ανέρχεται σε τρεις μήνες). Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για φιλοξενία των γυναικών/παιδιών σε συμβεβλημένα με το κράτος ξενοδοχεία.
- Δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων για το παιδί στα οποία εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα θα πλαισιώνει κάθε παιδί -θύμα ενδοοικογενειακής βίας , στα οποία αυτό θα καταθέτει ενοποιημένα, μία και μόνη φορά σε απόλυτα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον προς εκπαιδευμένους συνεντευκτές όλα όσα έχει υποστεί, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών (εισαγγελία, αστυνομία, κοινωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες σωματικής και ψυχικής υγείας) και θεσμοθέτηση αυστηρού περιορισμού των δυνατοτήτων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών να καλούν το παιδί – θύμα για περαιτέρω καταθέσεις-συνεντεύξεις ή μαρτυρίες πριν ή μετά αυτή την ενοποιημένη κατάθεσή του, προκειμένου να περιοριστεί η δευτερογενής θυματοποίηση των παιδιών.
- Αύξηση του προσωπικού που απασχολείται στη συμβουλευτική γραμμή 15900 και λειτουργία αυτής σε 24ωρη βάση και δωρεάν από όλα τα σταθερά και κινητά τηλέφωνα.
- Θεσμοθέτηση οικονομικού επιδόματος στήριξης των θυμάτων ενδοοικογενειακής/έμφυλης βίας προκειμένου να μπορέσουν να αυτονομηθούν και να μην αποτελεί η οικονομική εξάρτηση εμπόδιο στην καταγγελία σχετικού αδικήματος.
- Θεσμοθέτηση ειδικής πρόβλεψης για δικαιολογημένη άδεια από την εργασία των θυμάτων έμφυλης βίας, ειδικά σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία η άμεση μετεγκατάσταση σε άλλη περιοχή, προκειμένου να απομακρυνθεί η γυναίκα ή/και τα ανήλικα από τον κακοποιητή.
- Διεύρυνση των οικονομικών ορίων ένταξης σε δωρεάν Νομική Βοήθεια για τα θύματα ενδοοικογενειακής/έμφυλης βίας και δημιουργία ειδικού καταλόγου από ειδικά επιμορφωμένους δικηγόρους που επιθυμούν να προσφέρουν σε αυτές τις υποθέσεις.
- Σύσταση ιατροδικαστικής υπηρεσίας σε κάθε νοσοκομείο της χώρας και προμήθεια με ειδικό εξοπλισμό (kit βιασμού) σε όλα τα Κέντρα Υγείας της χώρας, προκειμένου να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος που στερεί το αποδεικτικό υλικό σε υποθέσεις εγκλημάτων κατά της σεξουαλικής ελευθερίας (σήμερα υπάρχουν μόνο 10 σε όλη την χώρα, οι οποίες δεν λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες).
- Δημιουργία μηχανισμού καταγραφής των περιστατικών ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας (με συνεργασία της ΕΛΑΣ, των Νοσοκομείων, του Συνήγορου του Παιδιού, των Εισαγγελέων και των σχετικών Μ.Κ.Ο.), σύμφωνα με το άρθρο 11 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
- Εκπαίδευση - ενημέρωση μέσω σεμιναρίων των επαγγελματιών που εκ του νόμου ή από τον Κώδικα Δεοντολογίας τους έχουν υποχρέωση να αναφέρουν περιστατικά που υποπίπτουν στην αντίληψή τους (εκπαιδευτικοί, γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί). Πολλοί εξ’ αυτών, δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους, λόγω έλλειψης επαρκούς ενημέρωσης ή εκπαίδευσης και αδυνατούν να διακρίνουν τα όρια μεταξύ της υποχρέωσής τους και της τήρησης εμπιστευτικότητας ή φοβούνται να ενεργήσουν.
- Διασύνδεση μέσω προγραμματικών συμφωνιών των κατά τόπους Δικηγορικών Συλλόγων με ΟΤΑ, ΚΕΘΙ και ξενώνες κακοποιημένων γυναικών. Ήδη, ο ΔΣΑ και ο ΔΣΠ έχουν συνάψει πρωτόκολλα συνεργασίας με την Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ) και το ΚΕΘΙ, για την παροχή νομικών υπηρεσιών και νομικής βοήθειας (LEGALAID) σε γυναίκες θύματα έμφυλης βίας.
- Δημιουργία hot spot ενημέρωσης των θυμάτων σε όλα τα Δικαστήρια της χώρας.
- Δημιουργία street safe εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου, η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών χρειάζεται το ίδιο επίπεδο χρηματοδότησης και μέσων, όσο και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Η βία κατά των γυναικών εκτιμάται, με τις διαστάσεις που έχει πάρει στο σύγχρονο κόσμο, ότι αποτελεί πλέον ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Καλούμε την ελληνική πολιτεία να εγγυηθεί την ζωή, την υγεία και την ασφάλεια όλων των θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας και να σταθεί επιτέλους κατ' ουσίαν αρωγός, πέραν και πάνω από τις ανεπαρκείς και προς λαϊκή και μόνο κατανάλωση πρωτοβουλίες της ως προς την αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου και προς αντιμετώπιση κατ' ουσίαν του εγκληματικού αυτού φαινομένου.
